Putinin Turkistan Ziyareti: Bolgede Enerji Savaslari Yasanirken Turkiye Secim Savaslariyla Mesguldur.

Sinan OGAN

TURKSAM Baskani Uluslararasi Iliskiler ve Stratejik Analizler Merkezi

Maalesef Turkiye'de gundem secimlere kilitlenmisken Turkiye'nin misyon cografyasinda cok onemli hadiseler yasanmaktadir. Polonya'da 11-13 Mayis 2007 tarihleri arasinda Polonya, Ukrayna, Azerbaycan, Gurcistan ve Kazakistan'in katilimiyla enerji zirvesi gerceklestirilmesi planlanmistir. Bu zirve bir cok acidan "Rusya karsiti" zirve olarak adlandirilabilirdi. Ancak Putin'in ikna turu neticesinde Kazakistan'in bu zirveye katilmayacagini aciklamistir. Polonya'da enerji zirvesi toplanirken Rusya Federasyonu Devlet Baskani Vladimir Putin de Turkistan ulkelerine enerji gundemli bir ziyaret gerceklestirmistir.

Putin'in Orta Asya Turk Cumhuriyetlerine gerceklestirdigi ziyaret bir cok acidan Turkiye'nin politikalari ile cakisabilecek niteliktedir. Bu ziyeretin en onemli neticelerinden birisi olarak Kazakistan'in Burgaz-Dedeagac Hattina Petrol Vermesi icin Rusya tarafindan iknaya calisilmasidir. Bu durumda Baku-Tiflis-Ceyhan Hatti'nin mevzi kaybetmesine sebep olabilecegi gibi daha proje asamasinda olan Samsun-Ceyhan'in sansi ise tamamiyla "olu dogmasina" sebep olabilir.

Putin-Nazarbaev ve Berdimuhammedov arasinda bir dogal gaz zirvesi de yapilmak istenmektedir. Bu zirvede Turkmen ve bolge gazinin Rusya uzerinden Bati'ya aktarilmasi konulari gorusulecektir. Bu durumda Turkiye'nin Avrupa karsisinda bir enerji koprusu olmasi icin Nobucca hatti ve Trans-Hazar Dogal Gaz Boru Hatti projesi de tehlikeye girecektir.

Bu ziyaret esnanda fiili olarak gundeme gelebilecek konulardan birisi de "Gaz OPEC"idir. Uzun suredir bazi Arap ulkeleri ve Iran'la gundeme gelen ve Rusya'nin fazla ciddiye almadigi konuyu Kremlin'in aslinda BDT ulkeleri ile beraber gerceklestirmek istedigi dusunulmektedir. Bu ziyaret esnasinda bu konunun gundeme gelmesi ihtimali yuksektir.

Orta Asya'dan Cin'e dogru giden enerji nakil hatlarina Moskova'nin katilimi da yine bu ziyaretlerin ana gundem konularindadir. ABD'nin once Orta Dogu ve sonra da Orta Asya'ya girerek yakin gelecekteki muhtemel en buyuk rakibi olabilecek Cin'e gidecek enerji nakil hatlari zerinde egemenlik saglamak ve dolayisiyla da Cin uzerinde etki kurmak cabalarinin simdi Rusya tarafindan kurulmak istendigi gorulmektedir.

Ozbekistan simdiye kadar Turkistan bolgesindeki enerji oyununa katilmamakla beraber aslinda dogal gaz kaynaklari bakimindan Turkmenistan'a yakin miktarda rezervlere sahiptir ve onumuzdeki donemde bu oyunun icerisinde guclu oyunculardan birisi haline gelecektir. Ozbekistan'in 11 Eylul sonrasi ABD ile yasadigi balayinin erken bitmesi sonucunda ulkedeki ABD uslerini tavsiye etmis ve bati ile adeta bosanma noktasina gelmisti. Bu sebeple Ozbekistan bugun Rusya alternatifi ile yoluna devam etmek durumundadir. Bu sebeple de Ozbekistan Rusya ile enerji anlasmalari imzalamaktadir. Bu anlasmaya gore Ozbekistan'daki zengin Sahpati dogalgaz yataklari 15 yilligina Rusya'nin kullanimina verilmistir. Diger taraftan basta LukOil olmak uzere Rus petrol sirketlerinin Ozbekistan'da petrol arama ve cikarma islemlerine buyuk bir ilgi gosterdikleri ve hatta LukOil'in bu yetkiyi aldigi da bilinmektedir.

Turkiye bolgede mevzi kaybetmektedir. Kisir siyasi ic cekismeler, secim tartismalari ve suni gundemlerle Turkiye tarihi misyon bolgesinde oynanan oyunlarin disinda kalmaktadir. Dis politika yapicilar Cumhurbaskanligi sevdasinda, ic politikanin dis politik ayaklari tamamiyla suni gundemlere kilitlenmis durumdadir. Turkiye iktidar partisi ile ana muhalefet partisi arasinda sIkistirilmis durumdadir. Ic politikada elbet dengeler yerine otura/oturtulabilir. Ancak dis politikada ic politikanin bu durumu sebebiyle kacirilan firsatlarin ikamesinin son derece guc ve neticesi ulke icin cok agir oldugu unutulmamalidir.

TURKSAM

  

Материал распечатан с информационно-аналитического портала "Евразия" http://med.org.ru
URL материала: http://med.org.ru/article/3665